Zdravstvena statistika pokazuje da su vodeći uzrok smrti i muškaraca i žena bolesti sistema krvotoka i kardiovaskularna oboljenja.
To što u našoj zemlji muškarci u proseku žive 73,1 godinu, a žene 78,3 godine znači da u proseku žitelji Srbije žive pet godina kraće od stanovnika Evropske unije.
Bar to pokazuju najnoviji podaci Republičkog zavoda za statistiku, a za razliku od Srbije, očekivano trajanje života muškaraca u Evropskoj uniji je 78,5 godina, dok Evropljanke prosečno žive 84 godine.
Isti izvor svedoči da najduže žive stanovnici Monaka – očekivano trajanje života stanovnika ove kneževine u srcu Evrope iznosi čak 89,4 godine, a u najdugovečnije Evropljane spadaju još i stanovnici San Marina, Švajcarske, Španije, Lihtenštajna i Italije, čiji je prosečan životni vek 83 godine.
I dok stanovnici svih zapadnih zemalja imaju statističku šansu da uđu u devetu deceniju, građani istočne i centralne Evrope žive nekoliko godina manje. Najkraće se živi u zemljama bivšeg SSSR-a – stanovnici Rusije, statistički posmatrano, žive čak dvadeset godina kraće od žitelja Monaka.
Iako je pandemija virusa korona u velikoj meri poremetila statistiku mortaliteta na celoj planeti, podaci izvedeni iz najnovijeg istraživanja zdravlja stanovništva Srbije, koje su uradili Republički zavod za statistiku i Institut za javno zdravlje „Dr Milan Jovanović Batut”, svedoče da najveći broj naših sugrađana umire od bolesti koje su posledica stila života i koje se mogu sprečiti adekvatnom ishranom, fizičkom aktivnošću, ostavljanjem duvana i preventivnim zdravstvenim pregledima.
Zdravstvena statistika pokazuje da su vodeći uzrok smrti kod osoba oba pola bolesti sistema krvotoka, čak 52 odsto smrti prati dijagnoza – kardiovaskularna oboljenja. Svaka peta osoba umire od onkoloških oboljenja, dok su na trećem mestu bolesti sistema za disanje, od kojih umire pet odsto ljudi.
Bolesti metabolizma krivci su za tri odsto smrti godišnje, dok su bolesti sistema za varenje odgovorne za isti procenat mortaliteta. Svetska federacija za srce upozorava da najmanje 85 odsto prevremenih smrtnih ishoda može da se spreči kontrolom glavnih faktora rizika – pušenjem, nepravilnom ishranom i fizičkom neaktivnošću.
I pored velikog napretka u prevenciji, dijagnostici i terapiji, šećerna bolest nezaustavljivo se širi, pa brojke govore da čak 710.000 osoba u Srbiji ima dijabetes. U Srbiji je dijabetes peti vodeći uzrok smrtnosti i peti uzrok opterećenja bolešću.
Ipak, ova bolest se može sprečiti. Jednostavne promene načina života pokazale su se kao efikasne u prevenciji ili odlaganju početka dijabetesa tipa 2. Treba postići i održati zdravu telesnu težinu, biti redovno fizički aktivan, jesti zdravu hranu, izbegavati unos šećera i zasićenih masti, imati pravilan režim ishrane i izbegavati upotrebu duvana.
Svake godine u Srbiji najmanje 15.000 ljudi prevremeno umire zbog posledica pušenja, a upotreba duvana povezana je s nastankom brojnih bolesti. Podaci govore da trećina stanovništva Srbije povremeno ili stalno puši, a gotovo da nema organa u telu na koji duvan nema štetan uticaj.
Od svih smrtnih slučajeva uzrokovanih kardiovaskularnim bolestima, petina je uzrokovana upotrebom duvana i izloženosti duvanskom dimu. Pušenje je povezano i sa rakom pluća, a upotreba duvana povezana je s obolevanjem od drugih malignih oboljenja, kao što su rak bešike, debelog creva i rektuma, jednjaka, jetre, pankreasa, traheje, bronha.
Podaci Instituta za javno zdravlje Srbije „Dr Milan Jovanović Batut” svedoče da svake godine 36.000 osoba dobije dijagnozu maligne bolesti, a rak odnese oko 20.000 života godišnje.
Prema procenama Međunarodne agencije za istraživanje raka, Srbija spada u zemlje sa srednjim rizikom obolevanja od raka jer se nalazi na 12. mestu od 40 evropskih zemalja, ali s visokim rizikom umiranja od malignih bolesti u Evropi – na drugom mestu odmah iza Mađarske.
Najviše pacijenata oboleva od raka pluća, dojke i debelog creva i ove tri vrste čine jednu trećinu novoobolelih i umrlih osoba od raka u svetu.
(politika.rs)
