Ruski satelit „Kosmos 2553“, koji orbitira na granici svemira oko Zemlje, izazvao je zabrinutost da Moskva razvija svemirsku platformu za lansiranje projektila, možda čak i nuklearnih, kako bi uništila ključne satelite.
Američki zvaničnici su za NJujork tajms izjavili da veruju da ovaj satelit testira komponente za rusko svemirsko oružje, dok američka svemirska komanda svakodnevno prati njegove aktivnosti.
Satelit je lansiran na raketi Sojuz-2 iz kosmodroma Pleseck u februaru 2022, nekoliko dana pre nego što je Vladimir Putin poslao trupe u Ukrajinu. Nakon lansiranja, postavljen je na granicu niske Zemljine orbite (LEO) na visini od oko 2.000 kilometara, u područje zvano Van Alenov pojas, koje je puno radijacije, koja može oštetiti komponente satelita.
Ovo je izazvalo sumnje među američkim stručnjacima za svemir, jer se ovaj deo orbite obično koristi za „groblje satelita“ – mesto gde odlaze neaktivni sateliti.
Rusko Ministarstvo odbrane izjavilo je da je „Kosmos 2553“ tehnološki satelit opremljen instrumentima za testiranje u uslovima radijacije. Međutim, američki zvaničnici sumnjaju da je reč o platformi za buduće svemirsko oružje, uz izveštaje da bi satelit mogao da nosi lažnu bojevu glavu.
Pretnja svemirskim naoružanjem
Strah od svemirske trke u naoružanju dodatno je pojačan tvrdnjama da bi Rusija mogla razviti nuklearno oružje za uništavanje satelita. Takvo anti-satelitsko oružje (ASAT) bi se lansiralo u orbitu i detoniralo u blizini neprijateljskih satelita, uništavajući ih eksplozijom ili elektromagnetnim impulsom (EMP).
Takvi impulsi bi mogli uništiti elektronske komponente satelita i komunikacione mreže, GPS sisteme, vojne senzore i druge ključne tehnologije, čineći moderni život na Zemlji gotovo nemogućim.
Jedan od scenarija uključuje detonaciju nuklearnog uređaja u orbiti. Ovo bi izazvalo masivan EMP koji bi poremetio elektronske sisteme na površini Zemlje. Sličan efekat je primećen tokom nuklearnog testa Starfish Prime 1962. godine, kada je eksplozija u orbiti na visini od 400 kilometara oštetila električne sisteme na Havajima, udaljenim više od 800 kilometara.
Primena ovakvog oružja prekršila bi Sporazum o svemiru iz 1967, koji zabranjuje postavljanje nuklearnog oružja u svemiru. Rusija je ove godine blokirala UN rezoluciju koja poziva sve zemlje da spreče trku u svemirskom naoružanju, što je izazvalo dodatnu zabrinutost Zapada. Moskva tvrdi da rezolucija nije išla dovoljno daleko u zabrani svih tipova oružja u svemiru.
Rusija već poseduje nekoliko vojnih svemirskih sistema, uključujući ko-orbitalna anti-satelitska oružja i direktne ASAT rakete. Na primer, 2021. godine Rusija je uništila sopstveni nefunkcionalni satelit „Kosmos 1408“, stvarajući oblak od preko 1.500 komada svemirskog otpada, koji je ugrozio Međunarodnu svemirsku stanicu i druge satelite.
Kina, s druge strane, razvija sofisticirane svemirske tehnologije koje mogu neutralisati zapadnu svemirsku opremu. NJeni sateliti „Shijian 16“ i „Shijian 21“ opremljeni su robotskim rukama koje mogu „zgrabiti“ druge satelite i premestiti ih u takozvane „dispozicione orbite“.
SAD takođe razvija svemirske dronove poput X-37B, koji mogu obavljati tajne misije u orbiti, uključujući isporuku oružja. Američki zvaničnici retko otkrivaju detalje ovih programa, ali stručnjaci upozoravaju da bi svaka zemlja mogla koristiti ove tehnologije za agresivne svrhe.
Opasnosti svemirske trke u naoružanju
Uništavanje satelita u orbiti može proizvesti hiljade komada svemirskog otpada koji bi ugrozio druge svemirske objekte, uključujući Međunarodnu svemirsku stanicu. Pored toga, zemlje poput SAD, Rusije i Kine poseduju zemaljske sisteme za uništavanje satelita, uključujući laserske i elektromagnetne uređaje.
Stručnjaci upozoravaju da bi razvoj i primena svemirskih oružja, poput hipotetičkog sistema orbitalnog bombardovanja (FOBS), mogao destabilizovati međunarodnu bezbednost i pokrenuti nekontrolisanu trku u naoružanju. Ovaj sistem bi omogućio postavljanje nuklearnog oružja u nisku orbitu, koje bi se potom lansiralo na mete na Zemlji s minimalnim upozorenjem.
Zabrinutost za budućnost
Iako je ovakvo oružje još uvek u fazi razvoja, zabrinutost raste. Ruski veto na UN rezoluciju i kineski napredak u svemirskoj tehnologiji ukazuju na mogućnost eskalacije sukoba u svemiru.
Britanski komandant vazduhoplovstva Ričard Najton naglasio je značaj svemira za ekonomsku i vojnu sigurnost, pozivajući na dodatne investicije u svemirske tehnologije kako bi se obezbedila zaštita ključnih svemirskih resursa.
Najnovije i najvažnije vesti i analize na našem Telegramu – Prijavi se
