Od 26. februara 2025. godine, ruska vojska koristi akustični izviđački sistem BUH1a „Sova“ u operacijama širom Ukrajine, omogućavajući svakodnevno otkrivanje položaja ukrajinskih oružanih snaga.
Prema informacijama koje je dizajnerski biro Tallamho iz Groznog dostavio agenciji TASS, ovaj sistem je u poslednjim verzijama značajno unapređen, a peta iteracija je trenutno u aktivnoj upotrebi.
Primarno razvijen kao protivartiljerijski alat, BUH1a je postao ključni element u identifikaciji neprijateljskih vatrenih tačaka, što otežava ukrajinske taktičke operacije u zonama gde je raspoređen.
Ovaj razvoj događaja naglašava kontinuirane napore Rusije da poboljša i primeni niskobudžetne, ali visokoefikasne tehnologije kako bi ostvarila prednost na bojnom polju. Povećana upotreba akustičnih sistema u savremenom ratovanju dodatno potvrđuje njihovu važnost u uslovima intenzivnih artiljerijskih duela.
BUH1a „Sova“, što na ruskom znači „Sova“, je prenosivi akustični izviđački sistem dizajniran za precizno određivanje izvora artiljerijske paljbe i eksplozija putem analize zvučnih talasa.
Njegova glavna prednost u odnosu na radarske sisteme jeste što ne emituje signale koji bi mogli biti otkriveni, već koristi mrežu visokoosetljivih mikrofona i napredne algoritme za obradu signala radi triangulacije neprijateljskih pozicija.
Osnovni elementi sistema uključuju mrežu terenskih akustičnih senzora, obično raspoređenih u klastere koji pokrivaju nekoliko kilometara, i centralnu jedinicu za obradu podataka koja analizira zvučne informacije u realnom vremenu.
Svaki senzor, dizajniran da izdrži teške terenske uslove, može detektovati širok spektar zvučnih signala, od malokalibarskih minobacača do teške artiljerije.
Domet detekcije zavisi od veličine oružja, pa varira od jednog kilometra za lakše sisteme do 25 kilometara za tešku artiljeriju, uzimajući u obzir faktore kao što su teren, vremenski uslovi i prisustvo akustičnih smetnji.
Najnovije i najvažnije vesti i analize na našem Telegramu – Prijavi se
Dizajniran od strane kompanije Tallamho, sa sedištem u Čečeniji, BUH1a predstavlja ekonomičnu alternativu sofisticiranijem ruskom sistemu artiljerijskog izviđanja 1B75 „Penicilin“.
Za razliku od „Penicilina“, koji koristi kombinaciju akustičnih i termalnih senzora za precizniju detekciju i pokriva domete do 50 kilometara, BUH1a se oslanja isključivo na zvučnu detekciju, čime se smanjuje složenost sistema i troškovi njegove proizvodnje.
Njegovi senzori, postavljeni na lagane stative ili vozila, šalju podatke centralnom procesoru, koji pomoću naprednih algoritama filtrira ambijentalnu buku – vetar, zvuke mehanizacije ili udaljene borbe – kako bi izolovao akustične potpise artiljerijske paljbe.
Zbog svoje prenosivosti, sistem može biti brzo raspoređen iz pozadinskih zona, smanjujući rizik od protivničke artiljerijske vatre i elektronskog ometanja, što predstavlja čest problem u modernim borbenim operacijama.
„To je jednostavan, ali izuzetno efikasan dizajn – pasivna detekcija ga čini nevidljivim za neprijateljske radare“, rekao je dr. Samuel Krani-Evans, analitičar odbrambene tehnologije pri britanskom institutu RUSI, u analizi iz marta 2025. godine.
Operativna povratna informacija iz ruskih jedinica pokazuje da je peta verzija BUH1a, kroz niz iterativnih unapređenja, značajno poboljšala pouzdanost sistema. „Svaki isporučeni komplet svakodnevno otkriva više ukrajinskih pozicija,“ izjavio je portparol kompanije Tallamho za TASS, naglašavajući konzistentne performanse sistema na ratištima.
Njegova sposobnost da funkcioniše bez emitovanja radio talasa čini ga gotovo nevidljivim za ukrajinske elektronske ratne sisteme, što predstavlja ključnu prednost u odnosu na aktivne radarske sisteme poput „Zoopark-1“, koji su često podložni ometanju i napadima.
Ova sposobnost neprimetnog izviđanja primorala je ukrajinske snage da usvoje oprezniju taktiku u područjima gde je BUH1a aktivan, smanjujući operativni tempo njihove artiljerije.
Ruska vojska ima dugu istoriju korišćenja akustičnih izviđačkih tehnologija, a BUH1a predstavlja njihovu savremenu adaptaciju prilagođenu budžetskim i taktičkim potrebama današnjih operacija. U poređenju sa „Penicilinom“, koji zahteva posebnu guseničnu platformu i posadu od pet članova, BUH1a može opsluživati manji tim vojnika i postaviti se u roku od 30 minuta.
Njegov domet detekcije, iako kraći od „Penicilina“, odgovara realnim borbenim udaljenostima koje su karakteristične za artiljerijske sukobe u istočnoj i južnoj Ukrajini, gde dominiraju haubice poput 2S19 „Msta-S“.
Softver u petoj verziji uključuje elemente mašinskog učenja kako bi poboljšao preciznost sistema, omogućavajući mu da razlikuje istovremene artiljerijske salve i eliminiše lažne signale, što je veliki izazov u uslovima gustih borbi.
„Nije tehnološki najnapredniji sistem, ali je izuzetno koristan u aktuelnim borbama,“ istakao je pukovnik Viktor Pavlov, penzionisani ruski artiljerijski oficir, u intervjuu za list „Rosijskaja gazeta“ u martu 2025. godine.
Cena proizvodnje BUH1a, procenjena na manje od 100.000 dolara po jedinici – u poređenju sa višemilionskim troškovima za „Penicilin“ – omogućava njegovu široku distribuciju među ruskim frontovskim jedinicama.
Prema dostupnim informacijama, desetine ovih sistema su već operativne, mada tačan broj ostaje nepoznat. Njihova primena je zabeležena u oblastima gde ruske snage pokušavaju da neutralizuju ukrajinsku artiljeriju, što je ključno u pozicionom ratovanju.
Ukrajinske snage, oslonjene na zapadne radarske sisteme kao što je AN/TPQ-36 „Fajrfajnder“, imaju poteškoća u borbi protiv BUH1a, jer pasivni sistem ne može biti ometan elektronskim sredstvima, već zahteva fizičko uništavanje senzora, što je složen zadatak zbog njihove disperzovane raspodele.
Proizvodnja BUH1a se intenzivirala od sredine 2024. godine, a inženjeri Tallamha već rade na šestoj verziji sa poboljšanim dometom i naprednijom filtracijom buke.
Ministarstvo odbrane Rusije, koje je pokazalo interesovanje za sistem još u januaru 2024, dalo je prioritet njegovoj integraciji u artiljerijske brigade, što dodatno potvrđuje njegovu vojnu vrednost.
Webtribune.rs
Najnovije i najvažnije vesti i analize na našem Telegramu – Prijavi se
