[adsenseyu2]
[adsenseyu3]
Stefan Prvovenčani je bio srpski srednjovekovni vladar koji je Rašku podigao na status kraljevine, kao i značajan pisac koji je žanru biografije vladara u srpskoj književnosti dao stil i uzor.
Stefan Prvovenčani je bio drugi sin velikog župana Stefana Nemanje, rodonačelnika dinastije Nemanjića, i Ane. Bio je mlađi brat Vukana Nemanjića, vladara Zete, a stariji brat Save Nemanjića, osnivača autonomne Srpske arhiepiskopije.
Glavna grana loze Nemanjića nastavljena je sa Stevanom Nemanjićem koga je na saboru u Rasu 1196. otac odredio za naslednika prestola. Učinio je to najviše zbog ranijeg Stefanovog braka, jer ga je posle bitke na Moravi 1190. oženio Jevdokijom, ćerkom vizantijskog cara Aleksija III Anđela, zbog čega je dobio od tasta visoko carsko dostojanstvo sevastokratora.
Određivanjem Stefana Nemanjića za naslednika prestola, zaobiđen je najstariji sin Vukan. Odnosi među braćom su bili relativno dobri sve dok im je otac bio u životu.
Međutim, posle Nemanjine smrti već je počelo da se javlja Vukanovo nezadovoljstvo što je kao najstariji zaobiđen u nasleđu prestola. Prvi znaci raskida među braćom javljaju se već 1200/1. kada se veliki župan razveo od svoje žene Jevdokije.
Vukan je tada uputio prekore bratu i uz velike počasti primio bivšu snahu, koja je preko njegove teritorije otišla najpre u Drač, a odatle u Carigrad.
[adsenseyu1]
Sukobi su dobili dramatični tok 1202. kada se Vukan udružio protiv brata sa ugarskim kraljem Emerikom čiji su odredi proterali Stefana iz zemlje, Vukan je tada došao na vlast i dobio titulu velikog župana, ali je to plaćeno visokom cenom.
Kralj Emerik je smatrao da je zemlja velikog župana pod njegovom vrhovnom vlašću, pa je tada uneo Srbiju u svoju kraljevsku titulu, što su ugarski vladari ponavljali vekovima.
Ali, Stefan Nemanjić nije sedeo skrštenih ruku. Koristeći ugarsko-bugarski sukob, on je uz pomoć bugarskog cara Kalojana uspeo da povrati presto krajem 1204. ili početkom 1205. godine.
Radi potpunog izmirenja Stefana i Vukan su zamolili monaha Savu da očeve mošti prenese u Srbiju, što je on i učinio u zimu 1206/7. godine.
Posle propasti Vizantije 1204. u krstaškom pohodu, Stefan se okreće Zapadu.
Pošto je ranije otpustio prvu ženu, ponovo se oženio Anom, unukom mletačkog dužda Enrka Dandola.
Približivanje Rimu je rezultiraolo time što je od pape Honorija III dobio 1217. kraljevsku krunu.
Sa dobijanjem kraljevskog venca Stefan se u postojećoj hijerarhiji hrišćanskih vladara izjednačio sa okolnim kraljevima, a srpskoj državi je i formalno priznata potpuna samostalnost.
Koliki je bio značaj dobijanja kraljevske krune, dovoljno govori podatak da su ga već savremenici nazivali prvovenčani kralj. Ali, istovremeno, to je bio i vrhunac prozapadne politike Stefana Nemanjića koja se zapaža posle pada Carigrada.
[adsenseyu4]
To je, razumljivo, izazvalo opoziciju u samoj državi i protivljenje monaha Save, koji nezadovoljan odlazi u Svetu Goru.
Međutim, rimokatolički uticaj je ubrzo suzbijen otporom srpske crkve, i posebno naporima Save, koji je 1219. u Nikeji dobio autokefalnost srpske crkve.
Pošto se zamonašio i uzeo ime Simeon, Stefan Prvovenčani je umro 24. septembra 1228. godine i sahranjen u Studenici.
Stefana je na prestolu nasledio najstariji sin Stefan Radoslav.
Stefan Prvovenčani je podigao manastir Žiču, a takođe je napisao „Žitije Svetog Simeona“, biografiju svog oca Stefana Nemanje.
Imao je četiri sina, među njima buduće kraljeve Radoslava, Vladislava i Uroša I, zatim Predislava, budućeg srpskog arhiepiskopa Savu II i kćerku Komninu, dok pojedini izvori navode da je imao još jednu ćerku, pod imenom Renijera.
Srpska pravoslavna crkva ga proslavlja kao prepodobnog svakog 24. septembra tj. 7. oktobra po novom kalendaru.
(Velikanisrbije)
[adsenseyu5][adsenseyu5]
[adsenseyu2]
