Pre 150 godina završena je izgradnja prve američke transkontinentalne pruge, što je predstavljalo jedno od najambicioznijih naučnih i tehnoloških dostignuća SAD u 19. veku. Međutim, gradnja pruge odvijala se uglavnom na teritorijama koje su kolonizatori prisvojili od Indijanaca.
Železnica je, prema mišljenju istoričara, uveliko ubrzala proces istrebljenja i porobljavanja domorodačkog stanovništva Severne Amerike, a takođe je doprinela uništavanju prirodne raznolikosti na kontinentu, piše RT.
Širenje na Zapad
Razvoj železničke mreže u SAD u 19. veku bio je direktno povezan sa teritorijalnim širenjem američke države. U početku su britanski kolonizatori zauzimali uski pojas obale duž Atlantskog okeana. U to vreme Indijanci su bili brojčano nadmoćniji, tako da su kolonizatori na druge načine doprinosili njihovom istrebljenju.
Evropljani su sve češće praktikovali otvoreno nasilje, pa je jedan broj plemena u potpunosti uništen. Osim toga, 1823. godine Vrhovni sud SAD doneo je odluku da indijanske teritorije „nikome ne pripadaju“ i da mogu pripasti kolonizatorima koji ih prvi „otkriju“.
Na samom početku razvoja redovnog železničkog saobraćaja u zemlji 1830. godine, stupanjem na snagu zakona „O preseljavanju Indijanaca“, domorodačka plemena su počeli masovno da potiskuju zapadno od reke Misisipi. Nasilno iseljavanje bilo je praćeno masovnom smrću od gladi i bolesti.
Iako je zvanični Vašington obećavao da se neće mešati u život Indijanaca koji su živeli zapadno od Misisipija, brzo su zaboravili na to.
Kao rezultat rata, koji je trajao od 1846. do 1848. godine, SAD su aneksirale približno polovinu teritorije Meksika. Međutim, obalski deo Kalifornije Amerikanci su počeli da naseljavaju veoma aktivno. Nakon što je 1848. godine tamo otkriveno zlato, hiljade ljudi sa istočne obale krenuli su u Kaliforniju kopnenim putem, jer nisu imali novca za putovanje morem.
Nakon lovaca na zlato, trgovaca, na teritorije zapadno od Misisipija prodrli su i vojnici. Amerikanci više nisu skrivali da teritoriju Indijanaca smatraju svojom baštinom. Dok je istočno od Misisipija već bila izgrađena razvijena železnička mreža, na zapad se moglo stići samo na konjima.
Prva transkontinentalna pruga
O izgradnji pruge u pravcu Tihog okeana prvi je javno govorio uticajni američki biznismen Hartvel Karver 1830-ih godina. Parlamentarci su podržali njegovu ideju.
„Vojska je bila zadužena za pripremu izgradnje nove železnice, kao i kada je bilo reči o mnogim drugim transportnim projektima u SAD“, objašnjava Andrej Koškin sa Akademije političkih nauka Rusije.
Prema njegovim rečima, u periodu od 1853. do 1855. godine Ministarstvo rata SAD organizovalo je geografska istraživanja teritorije ukupne površine oko milion kvadratnih kilometara. Razradili su tri potencijalna pravca izgradnje, ali su se odlučili za centralnu rutu, koja je planirana u oblasti reke Plat. Američki predsednik Abraham Linkoln je 1862. godine potpisao takozvani Zakon o pacifičkoj železnici, koji je regulisao izgradnju. Kasnije je pruga dobila naziv prva transkontinentalna pruga. Za realizaciju projekta bile su zadužene dve kompanije — „Union pacifik“ i „Central pacifik“.
U zavisnosti od terena, kompanijama je za izgradnju pruge u dužini od jedne milje plaćano od 16 do 48 hiljada dolara. Kvalifikovani radnici su bili bivši vojnici građanskog rata, dok su nekvalifikovanu radnu snagu činili Kinezi. Tokom izgradnje podignuti su mostovi koji su se u to vreme smatrali najnovijim inženjerskim dostignućem. Prilikom probijanja tunela korišćen je novi eksploziv — nitroglicerin, koji je bio efikasan, ali nestabilan, što je često rezultiralo nesrećama sa fatalnim ishodima.
Izgradnja železnice zvanično je završena 10. maja 1869. godine. Dužina prve transkontinentalne pruge iznosila je 3077 kilometara. Krajnje tačke su prvobitno bili gradovi Sakramento i Omaha.
Američka železnica je 4. juna 1876. godine postavila rekord: voz je iz Njujorka do San Franciska stigao za 83 sata i 39 minuta. Deset godina pre toga putovanje teretnim kolima na toj relaciji trajalo je nekoliko meseci.
Istrebljenje bizona
Međutim, izgradnja železničke pruge bila je prava tragedija za Indijance.
„Izgradnja je bila uznemirujući faktor za domoroce. Duž železnice su nicala naselja i farme. Bilo je jasno da zemlja u području železnice više ne pripada Indijancima. Zbog toga su oni stalno napadali radnike“, navodi istoričar Aleksej Stjopkin.
Prema mišljenjima stručnjaka, najveća tragedija za domorodačko stanovništvo bilo je izumiranje bizona, koje je bilo povezano sa izgradnjom železnice.
„Vozovi su plašili životinje, poremećene su trase njihove migracije. Bizoni su izgubili tradicionalnu krmnu bazu. Ali ono što je najvažnije — počelo je njihovo istrebljenje, prvo od strane radnika na železnici, a kasnije i od strane putnika“, pojasnio je Stjopkin.
Železnički radnici su čak angažovali i grupu lovaca koja je uključivala i proslavljenog Vilijama Kodija, poznatijeg kao Bufalo Bil, koji je za 17 meseci ubio više od četiri hiljade bizona.
„Lovci na bizone su u poslednje dve godine učinili više nego sva redovna vojska za poslednjih 30 godina kada je reč o rešavanju problema Indijanaca. Oni uništavaju materijalnu bazu Indijanaca. Pošaljite im barut i olovo i pustite ih da ubijaju, gule i prodaju kožu, sve dok ne istrebe sve bizone“, izjavio je svojevremeno u Vašingtonu jedan od najvećih neprijatelja Indijanaca, general Filip Šeridan.
Pukovniku Ričardu Dodžu se pripisuju reči: „Smrt svakog bizona znači nestanak Indijanaca.“
Železnički radnici su u to vreme pozivali putnike Prve transkontinentalne pruge da pucaju u bizone sa prozora vozova, a takođe su organizovali rekreativne lovne vožnje.
Dok je prema procenama biologa početkom 19. veka broj bizona u SAD dostizao 75 miliona, krajem veka ostalo ih je manje od hiljadu. To je bio strašan udarac za Indijance.
Veliki rat Sijuksa 1876. godine bio je poslednji veliki sukob sa starosedelačkim narodom na kontinentu. Prema procenama istoričara, broj Indijanaca na teritoriji SAD smanjio se sa nekoliko miliona na 250 hiljada od početka kolonizacije do 1900. godine.
