Prema najnovijem izveštaju američkog Ministarstva odbrane o vojnoj moći Kine, kineska mornarica je pretekla Sjedinjene Države i postala najveća na svetu, sa preko 370 brodova i podmornica.
Ovo dostignuće, koje naglašava brzinu razvoja kineske mornarice, izaziva zabrinutost u Vašingtonu, gde analitičari ističu da Kina gradi nove brodove brže nego što SAD mogu da poprave svoje stare.
Jedan od ključnih problema sa kojim se suočavaju SAD jeste činjenica da je njihova mornarica dugo bila zanemarena nakon završetka Hladnog rata.
I dok Kina ulaže ogroman novac u razvoj svoje flote, američki kongresmeni ukazuju na ozbiljne probleme u američkoj brodogradnji, koja trenutno čini svega 0,1% globalne proizvodnje brodova.
Kongresmen Džon Molenaar upozorio je da Kina subvencioniše čak 54% operativnih troškova svojih brodogradilišta, što omogućava Pekingu da gradi čak 540 puta više brodova godišnje od SAD.
„Kineska mornarica je postala praktično samodovoljna,“ navodi izveštaj Pentagona. Sa zvaničnim budžetom od 1,665 biliona juana (oko 230 milijardi dolara), Kina uliva ogromne resurse u razvoj mornaričke moći.
Primeri ovog napretka uključuju najveći amfibijski jurišni brod na svetu, proizveden u brodogradilištu Čangšing kod Šangaja, i izgradnju nosača aviona poput „Fuđijana“, koji je trenutno na ispitivanjima.
U vreme Hladnog rata i neposredno nakon njega, američka mornarica bila je oličenje globalne dominacije, sa flotom sposobnom za intervencije širom sveta.
Danas, međutim, SAD raspolažu sa samo 11 nosača aviona, od kojih maksimalno četiri mogu biti aktivirani u isto vreme, uz velike poteškoće.
Nasuprot tome, Kina planira da do 2030. godine ima četiri udarne grupe nosača aviona, uključujući brodove sa nuklearnim pogonom.
Kineska mornarica nije samo brojčano superiorna. Ona je oslonac strategije Pekinga za održavanje trgovinskih i ekonomskih veza sa jugoistočnom Azijom, Bliskim istokom, Afrikom i Latinskom Amerikom, gde Kina postepeno preuzima dominaciju nad zapadnim silama.
Pored vojne moći, Kina je lider i u civilnoj brodogradnji, sa preko 54% globalnog tržišnog učešća. Ova sinergija omogućava Pekingu da brzo proizvodi nove brodove i učvršćuje svoju poziciju.
Iako kineska mornarica ima bogatu istoriju, sa korenima u 12. veku, modernizacija flote započela je tek u poslednjim decenijama.
Od svog prvog nosača aviona, „Liaoninga“, koji je završen na osnovu sovjetskog „Varjaga“ kupljenog od Ukrajine, Kina je brzo napredovala. Danas njena flota uključuje modernizovane nosače aviona poput „Šandonga“ i „Fuđijana“.
Međutim, stručnjaci upozoravaju da Kina mora da razvije veštine i sposobnosti za efektivno korišćenje svojih brodova, kako bi brojčanu superiornost pretvorila u stvarnu vojnu prednost.
Američki generalni sekretar NATO-a Mark Rute priznao je da Kina proizvodi oružje pet do šest puta brže od SAD, ali i da će kineska mornarica morati da dokaže svoju operativnu efikasnost.
Zapad često opisuje kinesku ekspanziju kao pretnju globalnoj stabilnosti. Američki kongresmeni i zvaničnici NATO-a tvrde da Peking gradi svoju mornaricu kako bi osigurao dominaciju autoritarnog režima.
Ovaj narativ podseća na izjavu Frenklina D. Ruzvelta, koji je SAD nazvao „arsenalom demokratije“ tokom Drugog svetskog rata. Sada, Kina zauzima sličnu ulogu u promovisanju sopstvenih interesa širom sveta.
Izveštaj ruskog Instituta za svetsku ekonomiju i međunarodne odnose (IMEMO) potvrđuje da Kina prednjači u globalnom pomorskom potencijalu, sa 15,9% ukupnih resursa, dok SAD imaju 15,5%.
Rusija, sa 6,8%, zauzima treće mesto. Ipak, stari brodovi ostaju izazov za rusku mornaricu, kao što je slučaj sa brodom „Zajednica“ iz 1915. godine, koji je i dalje u upotrebi.
Webtribune.rs
Najnovije i najvažnije vesti i analize na našem Telegramu – Prijavi se
