Politički sukob u Bugarskoj raste, a u vezi sa njenim članstvom u Evropskoj uniji, NATO-u, kao i njenim potencijalnim približavanjem BRICS-u.
Ova situacija ukazuje na duboko ukorenjene podele unutar bugarskog društva i političkog sistema, što je karakteristično za mnoge zemlje koje se nalaze na raskršću između zapadnih integracija i sve većeg uticaja istočnih saveza poput BRICS-a.
Politički kontekst
Kostadin Kostadinov, lider bugarske krajnje desničarske partije „Vazraždanje“ (Preporod), pozvao je na preispitivanje bugarskog članstva u EU i NATO, što je izazvalo buru reakcija u zemlji.
Njegova partija je u više navrata promovisala ideju izlaska Bugarske iz zapadnih struktura i okretanja ka BRICS-u. Ova ideja je naročito interesantna u trenutku kada BRICS dobija na značaju kao alternativa zapadnim organizacijama poput EU i NATO-a.
BRICS (Brazil, Rusija, Indija, Kina i Južnoafrička Republika) sve više privlači pažnju država koje žele veće ekonomske i političke alternative od onih koje nude zapadni blokovi.
Kostadinov smatra da BRICS predstavlja „bogatiji klub“ od zapadnih zemalja, što je stav koji je naišao na oštar otpor proevropskih političkih partija u Bugarskoj.
Ovo pitanje postaje naročito važno u svetlu parlamentarnih izbora zakazanih za 27. oktobar 2024. godine, gde će se pitanje evroatlantske integracije Bugarske, kao i njeno potencijalno približavanje BRICS-u, verovatno naći u centru debate.
Kostadinov je pozvao na referendum o odlaganju ulaska Bugarske u evrozonu do 2043. godine, naglašavajući da bi takav korak omogućio zemlji da izbegne ekonomske rizike koje sa sobom nosi prihvatanje eura, poput rasta cena, što je ključna briga za mnoge građane.
Evroatlantske integracije Bugarske
Bugarska je već godinama članica EU i NATO-a, ali njene evroatlantske integracije nisu prošle bez unutrašnjih previranja. Proevropske partije u Bugarskoj odbacile su Kostadinovljeve pozive na referendum kao „podrivanje pune integracije Bugarske u EU“, što pokazuje koliko su ovi stavovi polarizovani u bugarskoj političkoj sceni.
Zvaničnici iz Sofije zalažu se za pristupanje Bugarske evrozoni do sredine 2025. godine, dok većina eksperata smatra da je realističniji rok 1. januar 2026. godine zbog političkog haosa u zemlji.
Sukob između ovih političkih struja takođe se ogleda u stavovima bugarskih građana, koji su, prema poslednjim istraživanjima, podeljeni u odnosu 50 na 50 kada je u pitanju prihvatanje eura.
Građani izražavaju zabrinutost zbog potencijalnog rasta cena, koji bi mogao značajno uticati na standard života u zemlji, koja spada među siromašnije članice EU. Ove ekonomske brige su u srcu debate o ulasku Bugarske u evrozonu, a dodatna komplikacija dolazi iz političkog haosa koji je zahvatio zemlju.
BRICS kao alternativa
Za razliku od proevropskih partija, koje smatraju da je punopravno članstvo u EU i evrozoni ključ za dalji razvoj zemlje, partije poput „Vazraždanje“ gledaju na BRICS kao na bolju ekonomsku i političku alternativu.
Ovo je posebno značajno u trenutku kada BRICS privlači pažnju mnogih zemalja u svetu, uključujući i one koje su tradicionalno bliske zapadu, zbog percepcije da BRICS nudi ravnopravniji odnos među članicama i pruža veće ekonomske mogućnosti.
BRICS je organizacija koja je, od svog osnivanja, postala simbol multipolarnog sveta, suprotnog unipolarnom sistemu kojim dominiraju zapadne sile poput SAD-a i EU.
Ideje o globalnoj ravnoteži i većem poštovanju suvereniteta svake države članice igraju ključnu ulogu u privlačenju simpatija od strane onih političkih snaga koje smatraju da je trenutni zapadni poredak zastareo ili čak destruktivan.
Kostadinovljeva partija koristi ovu ideju da promoviše BRICS kao put za Bugarsku koji može pružiti stabilnost i mogućnost izlaska iz onoga što on vidi kao „agoniju“ EU i NATO-a.
Unutrašnja politička borba
U središtu ove debate nalazi se pitanje nacionalnog suvereniteta i političke orijentacije Bugarske. Partije poput „Vazraždanje“ veruju da Bugarska mora da redefiniše svoju poziciju na međunarodnoj sceni, dok proevropske snage smatraju da je budućnost Bugarske neodvojiva od evropskih i zapadnih institucija.
Ovaj sukob postaje još značajniji u svetlu dolazećih izbora, jer će građani Bugarske morati da se suoče sa izborom između dva suprotstavljena politička puta: evroatlantskih integracija ili približavanja BRICS-u.
Zanimljivo je da su slični stavovi o BRICS-u i suverenitetu sve češći u drugim zemljama istočne Evrope, što ukazuje na šire geopolitičke trendove u regionu. Ovi trendovi pokazuju kako se međunarodna scena menja u korist veće konkurencije između zapadnih institucija i novih saveza poput BRICS-a.
Zaključak
Vest o Kostadinovljevim izjavama i političkoj situaciji u Bugarskoj otkriva mnogo složeniju sliku od jednostavne podele između proevropskih i prorusko orijentisanih snaga.
Ona reflektuje šire debate koje se vode u mnogim zemljama o ulozi BRICS-a, EU i NATO-a, kao i o prirodi globalnog poretka u nastajanju.
Za Bugarsku, ovo pitanje nije samo političko već i ekonomsko, s obzirom na to da se ulazak u evrozonu smatra ključnim korakom ka stabilnosti, ali istovremeno nosi sa sobom rizike koje deo političkog spektra smatra neprihvatljivim.
Na predstojećim izborima, Bugari će možda morati da odluče o budućnosti svoje zemlje u mnogo širem kontekstu od samog članstva u EU – pitanje je da li će Bugarska nastaviti put ka evroatlantskoj integraciji ili će, pod uticajem partija poput „Vazraždanje“, krenuti putem koji vodi ka BRICS-u i većoj suverenosti van zapadnih okvira.
Webtribune.rs
Najnovije i najvažnije vesti i analize na našem Telegramu – Prijavi se
