Sukob Jermenije i Azerbejdžana u vezi sa regijom Nagorno-Karabah vuče duboke korene, a iako su Jermeni hrišćani, a Azerbejdžanci muslimani, uzrok sukoba nisu verske razlike, već nacionalizam i etnička netrpeljivost ova dva naroda.
Da je to tako najbolje svjedoči podatak da je čečenski terorista Šamil Basajev na početku sukoba ove dve zemlje sa kontingentom svojih saboraca polovinom 1988. godine učestvovao na strani Azerbejdžana u borbama za grad Šuši.
Basajev, koji je širu “popularnost” stekao kasnije u prvom i drugom rusko-čečenskom ratu, za ruske medije je izjavio da je “tokom svoje karijere njegov bataljon samo jednom poražen i to u Nagorno-Karabahu u borbi sa Jermenima”.
ŠOKANTNA TVRDNJA RUSKOG POLITIKOLOGA: Rusija mora hitno da iz Azerbejdžana eliminiše Tursku jer će krenuti i na Moskvuhttps://t.co/yqZw4IdRvV
— Webtribune.rs (@WebtribuneRs) October 3, 2020
Međutim, mnogo interesantnija je njegova tvrdnja da je “povukao svoje snage iz konflikta zato što se rat više vodio zbog nacionalizma nego zbog religije”.
I dok nacionalizam predstavlja osnovni uzrok sukoba, temelje konflikta uspostavio je bivši sovjetski vođa Josif Visarionovič Staljin. Vodeći se parolom: “Zavadi pa vladaj”, Staljin je odigrao glavnu ulogu 1923. godine, kada je Nagorno-Karabah sa većinskim jermenskim stanovništvom dobio autonomiju, ali u okviru Azerbejdžanske Sovjetske Socijalističke Republike.
Ovonedeljni početak novog ili bolje rečeno nastavak rata ove dve zemlje koje su primirje sklopile 1994. godine, ali bez potpisanog mirovnog sporazuma, rezultat je nagomilanih tenzija i tinjajućeg nacionalizma, kojeg nikada nije nedostajalo pod Kavkazom, a čije temelje je udario upravo bivši vođa SSSR-a.
Nagorno-Karabah je regija u kojoj živi oko 150.000 stanovnika i formalno-pravno je dio Azerbejdžana, koji je vekovima naseljen etničkim Jermenima.
U poređenju sa balkanskim prilikama, deo analitičara Nagorno-Karabah poredi sa južnom srpskom pokrajinom Kosovom i Metohijom, koje su kroz istoriju demografski zauzeli etnički Albanci i samoproglasili nezavisnost, dok drugi deo smatra da je najprigodnije staviti znak jednakosti između Nagorno-Karabaha i nekadašnje Republike Srpske Krajine.
Kako god, ostaje činjenica da uzroci sukoba koji je eskalirao pred kraj sovjetske vladavine 1988. godine leže u netrpeljivim nacionalnim razlikama između Jermena i Azerbejdžanaca, što poređenje Nagorno-Karabaha sa balkanskim prilikama čini sasvim prigodnim.
(Glas Srpske)
