Lanac odgovornosti uspostavljen haškom presudom komandantu Armije RBiH, generalu Rasimu Deliću, mogao bi biti prekinut presudom na koju je javnost čekala pune četiri godine.
Riječ je procesu koji se vodi protiv generala Sakiba Mahmuljina. Konačna presuda će opovrgnuti ili potvrditi optužnicu po kojoj je general Mahmuljin, kao komandant Trećeg korpusa ARBiH, odgovoran za nespriječavanje ubistva i nečovječnih postupanja pripadnika odreda El Mudžahedin na području Vozuće i Zavidovića.
Ukoliko presuda bude simbolična, a krivica relativizovana, izvjesno je da će najveći gubitnik biti istina. Dobitak, bar tako procenjuje bošnjačka strana, treba potražiti u amnestiji Alije Izetbegovića.
MUČENI I UNAKAŽENI
Prema optužnici, pripadnici Odreda se terete za počinjeno delo ubistva najmanje 55 zarobljenih pripadnika Vojske Republike Srpske u periodu od jula do septembra 1995.
ŠOK INTERVJU SRPSKOG DOKTORA: Kao lekar ne mogu na ovo da pristanem – Sve je laž i izmišljotina – VIDEOhttps://t.co/FkASQ2E2JM
— Webtribune.rs (@WebtribuneRs) October 29, 2020
Po nalogu Haškog tribunala, predmet „Sakib Mahmuljin i drugi“ 2012. zaveden je u evidenciji Tužilaštva Bosne i Hercegovine pod pravnom kvalifikacijom: „Ratni zločin – genocid“. Na neki volšeban način ova pravna kvalifikacije se za četiri godine izgubila.
U optužnici protiv Mahmuljina Tužilaštvo BiH se fokusira na „strateški komandni nivo“, a ne na izvršioce zločina i njihove neposredne komandante.
Imena mudžahedina Abu Mealija, Ejmena Avada, Abu Hamze, Halida Šeika Muhameda nigde se ne pominju. Takođe, u optužnicu Tužilaštvo nije uvrstilo „majski masakr“ Zeničkog korpusa i mudžahedina nad 56 pripadnika Prnjavorske Lake brigade.
Iz istorije slučaja nestale su dvije velike muslimanske ofanzive od koridora sa Ozrena do opkoljene Vozuće u kojima se gubi trag 113 boraca.
Ni poslije dvije i po decenije, na nekadašnjem ozrensko-vozućkom ratištu, nisu pronađeni posmrtni ostaci 15 Prnjavorčana. Ekshumacija pronađenih tela utvrdila je da su mučeni i unakaženi, žicom vezanih nogu, bez glava ili drugih dijelova tijela.
U optužnici se ne pominje ubistvo 25 zarobljenih Hrvata u selima Maline i Bikoši, četiri Srbina u Mehurićima, kao i slučaj dr Veljka Sladojevića iz Zenice koga su 25. juna 1993. iz stana odvele tri nepoznate osobe da bi se u njegov stan netom uselio Sakib Mahmuljin. Posmrtni ostaci uglednog doktora pronađeni su nakon 17 godina u šumi kod Mehurića (Travnik) u blizini logora mudžahedina.
I vremenski rokovi izvršenja ne poklapaju se s podacima iznetim u haškom procesu protiv Rasima Delića. Delić je odgovarao za isti zločin mudžahedina nad 55 ratnih zarobljenika srpske nacionalnosti, ali je kao vrijeme izvršenja zločina utvrđen period od 10. septembra do 14. decembra 1995, što nedvosmisleno upućuje na zaključak da su mudžahedini ubijali dvadeset dana nakon uspostavljanja mira i potpisivanja Dejtonskog sporazuma u Parizu.
GROBNICE ŠIROM OZRENA
U operacijama „Farz 95“ i „Uragan 95“, koje su vodile jedinice muslimanske Armije RBiH s mudžahedinima iz odreda El Mudžahedin ritualno su ubijena, s odsjecanjem glava, 192 vojnika i civila. Grobnice se nalaze širom Ozrena.
Nakon što su mudžahedini uz podršku NATO avijacije osvojili kotu „Paljenik“, jedinice Drugog i Trećeg korpusa sa preko 23.000 vojnika Armije RBiH izvršile su napad na nešto više od 4.000 vojnika.
U napadu mudžahedina, Mahmuljinovih vojnika i DŽaferovićevih policajaca, spaljeno je i do temelja uništeno 66 sela, preko 5.000 kuća, 12 crkava i jedan manastir, srušena su groblja od kojih su neka stara i preko pet vijekova, ubijeno je 465 vojnika i civila, te protjerano više od 22.000 civila i građana srpske nacionalnosti.
U optužnici protiv Mahmuljina uočena je i politička kvalifikacija ratnog sukoba u BiH kao „međunarodnog oružanog sukoba“ iako je Haški tribunal u nekoliko pravosnažnih presuda utvrdio i definisao rat u BiH kao „unutrašnji oružani sukob“, što znači građanski rat.
U završnoj riječi Tužilaštvo naglašava da izjave svjedoka optužbe i materijalni dokazi potvrđuju da je general Mahmuljin bio komandant Trećeg korpusa i imao efektivnu kontrolu nad odredom El Mudžahedin.
Odred je bio u sistemu rukovođenja i komandovanja Trećeg korpusa. Borci su imali vojne knjižice, primali platu; dobijali su nagrade i odlikovanja; imali artiljerijsku i inženjerijsku podršku u akcijama.
Vođene su evidencije o Odredu i komanda je raspolagala informacijama o broju oficira i vojnika. Razlog nedostavljanja pravih imena komandi bio je zbog zaštite identiteta i porodica u matičnim zemljama.
Vještak optužbe Martin Frančešević utvrdio je da je komandant imao efektivnu moć da rukovodi Odredom i da je učestvovao u pripremanju, koordinaciji i realizaciji vojne akcije „Farz 95“.
Mahmuljin je i neposredno nadzirao tok zadataka, što je vidljivo u njegovom „Dnevniku sa osmatračnice komandanta“.
Tužilaštvo u završnoj riječi ističe da se komunikacija između komandanta Trećeg korpusa i odreda El Mudžahedin odvijala bez prisustva starješina drugih jedinica korpusa .
Jedine naredbe mogle su doći od osobe sa šifrovanim imenom Ali Izat. Zašto ovo ime nije ključna polazna tačka istrage?
Da li tek uvažavanje činjenice da iza Ali Izata stoji Alija Izetbegović može razjasniti ne samo pozadinu zločina na Ozrenu i Vozući već i prirodu rata i ciljeve BiH?
Dževad Galijašević (pecat.co.rs)
