[adsenseyu3]
Vikiliks je prošle nedelje objavio 500.000 diplomatskih depeša američkog Stejt departmenta iz 1978. godine pod nazivom “Karterove depeše II”, koje, prema rečima osnivača sajta Džulijana Asanža, svedoče o “interakcijama sa svim državama, odnosno zapažanjima u vezi sa svim državama” te godine i čine sastavni deo Vikiliksove onlajn Javne biblioteke američke diplomatije.
Zbog čega baš 1978. godina? Zato što je sajt ocenio da je reč o geopolitički ključnoj godini, pozivajući se na početak Iranske revolucije, stav Džimija Kartera prema neutronskoj bombi i invaziju Kambodže na Vijetnam.
Ovo nije prvi put da je neka godina proglašena godinom koja određuje “aktuelni svetski poredak”. Bilo da je reč o 1066. ili 1966, novinari i akademici su se oduvek sporili o kriterijumima na osnovu kojih se neka godina može smatrati prelomnom.
[adsenseyu1]
Da li se značaj određene godine u istoriji meri intenzitetom revolucija, slučajnim ubistvima i rođenjima koji će promeniti kurs istorije?
U udžbenicima iz istorije 1066. godina se često navodi kao jedna od najznačajnijih, ako ne i najznačajnija na engleskom govornom području: ona obuhvata smrt Edvarda Ispovednika, Bitku kod Hejstingsa i invaziju Vilijama Osvajača na Englesku, koja će okončati vladavinu Anglosaksonaca u zemlji, definitivno dovesti do širenja jezika kakav se danas govori na engleskom govornom području i oblikovati evropsku političku klimu u godinama koje će uslediti.
Novinar Čarls Man u knjizi “Nova saznanja o Amerikama pre Kolumba” tvrdi da je 1491. možda najvažnija godina u istoriji, jer je Kristifor Kolumbo otkrio Ameriku i radikalno izmenio život i ponašanje autohtonih plemena iz pretkolumbovske ere.
Neki kao merilo uzimaju revolucionarne političke promene. Francuska revolucija je 1789. uzdrmala Evropu, a kulminirala je usponom Napoleona Bonaparte, nekoliko godina kasnije. U Sjedinjenim Državama, Kolegijum izbornika izabrao je Džordža Vašingtona i Džona Adamsa za prvog predsednika i potpredsednika mlade nacije.
[adsenseyu4]
Za mnoge ljude su u ljudskoj istoriji presudne godine razaranja – od Američkog građanskog rata i obnove 1865, preko 1945, kada su Amerikanci bacili atomske bombe na Hirošimu i Nagasaki, pa sve do kraja Drugog svetskog rata.
Posleratne, pedesete godine, bile su godine industrijskog razvoja, a više knjiga je posvećeno 1968: kao godini u kojoj su se desila dva velika politička ubistva: Martina Lutera Kinga mlađeg i Bobija Kenedija; kada su nastali antiratni pokret i pokret Crna moć (Black power) i kada se širi drugi talasa feminizma.
List “Indipendent” ukazuje na značaj 1973 – godine smrti Maoa Cedunga, Jomkipruskog rata i kulminacije afere “Votergejt”.
Godina 1991. je godina istorijskog raspada Sovjetskog Saveza, događaja koji je presudno uticao na razvoj međunarodnih odnosa, ali je njegova senka vidljiva u napetim odnosima Rusije i susedne Ukrajine, kao i Rusije i SAD.
Godinu 2001. obeležili su teroristički napadi 11. septembra u Njujorku i Vašingtonu, koji su pokrenuli “Rat protiv terorizma”, kampanje koja je trebalo da stane na put terorizmu, ali je uzrokovala nova savezništva i raskide.
Najzad, stižemo do 2015, godine u kojoj roboti počinju da pišu vesti, dronovi se koriste za napade i ruženje javne svojine, a klimatske promene izazivaju zastrašujuće posledice.
(blic.rs)
[adsenseyu5][adsenseyu5]
