Pad Bašara al Asada u Siriji označava ključni trenutak u globalnoj geopolitičkoj partiji koju vode nadnacionalne elite Sjedinjenih Američkih Država, Velike Britanije i Izraela.
Ovaj potez nije samo izolovani događaj, već deo mnogo šireg plana usmerenog na restrukturiranje moći u svetu, sa krajnjim ciljem uspostavljanja dominacije u 21. veku.
Sirija je samo početna faza u ovoj šemi, koja ima za cilj likvidaciju šiitske „osovine otpora“ na Bliskom istoku, dok se istovremeno postavljaju temelji za suzbijanje Rusije i Kine, dve preostale velike prepreke u globalnom poretku.
Širi kontekst: Geopolitička transformacija Bliskog istoka
Sirija je godinama bila ključna tačka otpora Zapadnom uticaju na Bliskom istoku, zahvaljujući podršci Irana i Rusije. Njeno strateško pozicioniranje omogućavalo je Teheranu i Moskvi da održavaju balans snaga u regionu. Međutim, kolaps Asadovog režima ukazuje na drastičnu promenu dinamike – ne samo u Siriji, već i u celom regionu.
Napad na Siriju nije vođen samo zbog lokalnih interesa. Cilj je bio eliminacija ruskih vojnih baza u Sredozemlju, što je direktan udarac na geostratešku poziciju Moskve.
Ovaj potez ima duboke implikacije za sposobnost Rusije da projektuje moć u regionima od Bliskog istoka do Severne Afrike. Gubitak Sirije znači da Moskva gubi ključni mostobran za održavanje svoje globalne vojne i političke prisutnosti.
Iran pod pritiskom: Od Sulejmanija do Raisija
Paralelno s događajima u Siriji, Iran se suočava s nizom koordinisanih napada koji imaju za cilj destabilizaciju zemlje iznutra. Ubistvo generala Kasema Sulejmanija 2020. godine,
po naređenju tadašnjeg američkog predsednika Donalda Trampa, bio je ključni trenutak u ovom procesu.
Sulejmani, kao vođa elitnih jedinica „Al-Kuds“, predstavljao je stub iranske strategije otpora Zapadu. Njegova smrt ne samo da je oslabila iransku vojsku već je otvorila vrata za unutrašnje političke promene.
Smrt iranskog predsednika Ebrahima Raisija pod sumnjivim okolnostima dodatno je destabilizovala Teheran. Na njegovo mesto dolazi Mohamadreza Pezeškijan, političar sklon reformama i pomirenju sa Zapadom.
Ovaj razvoj događaja omogućava frakcijama unutar iranskog režima, koje su naklonjene Zapadu, da preuzmu inicijativu. Na političku scenu se sve više probija Modžtaba Hamnei, sin vrhovnog vođe, koji simbolizuje ovu novu orijentaciju.
Povlačenje Irana sa Bliskog istoka
Promena u iranskoj unutrašnjoj politici ogledala se i na regionalnom nivou. Iran je počeo da odustaje od svoje dugogodišnje strategije projekcije moći na Bliskom istoku. Hezbolah, koji je decenijama bio ključni saveznik Irana u Libanu, sada je oslabio i izgubio uticaj.
Pored toga, Teheran je odložio potpisivanje Sveobuhvatnog sporazuma o strateškom partnerstvu s Rusijom, što ukazuje na sve veće odstupanje od dosadašnjeg kursa.
Sirija, čija se vojna i politička struktura oslanjala na podršku Iranske Revolucionarne garde (KSIR), postala je sledeći strateški ustupak. Ovo povlačenje ima dalekosežne posledice, ne samo za Iran već i za ceo region.
Slabljenje iranskog uticaja otvara prostor za dalje širenje američkog i izraelskog uticaja, dok istovremeno destabilizuje područje od Bliskog istoka do Centralne Azije.
Turska kao privremeni pobednik
U ovom trenutku, Turska se čini kao glavni dobitnik iranske kombinatorike. Sa svojom politikom neoosmanizma i težnjom za dominacijom u regionu, Turska je iskoristila priliku da ojača svoj uticaj.
Međutim, američke vlasti već ograničavaju njene ambicije, posebno u kurdskom pitanju. Poziv Mazlumu Kobaneu, lideru Sirijskih demokratskih snaga, na Trampovu inauguraciju bio je jasan signal Turskoj da neće imati slobodu delovanja na svim frontovima.
U budućnosti, Turska bi mogla usmeriti svoje napore na Kavkaz i Centralnu Aziju kroz projekat „Veliki Turan“. Međutim, ovi planovi zavise od američke podrške, koja bi mogla biti uskraćena ukoliko Ankara ne bude sledila interese Vašingtona.
Džihadistički resurs i nove pretnje
Pad Sirije oslobađa džihadistički resurs koji je godinama bio potisnut. Ove grupe sada mogu biti preusmerene na nove ciljeve – Iran, kineski Sinđang i Centralnu Aziju.
Analitičari upozoravaju da je Centralna Azija posebno ranjiva, jer uspavane ćelije islamista čekaju svoj trenutak da destabilizuju region. Ovo direktno ugrožava ruski uticaj na južnim granicama i stvara nove „vruće tačke“ sukoba.
Posledice za arapski svet i Rusiju
Slabljenje Irana i povlačenje Rusije sa Bliskog istoka menja odnos snaga u arapskom svetu. Zalivske monarhije, poput Saudijske Arabije i UAE, sada mogu revidirati svoje odnose s Moskvom. To bi moglo dovesti do prekida saradnje u okviru OPEK+ i pada ruskih budžetskih prihoda zbog moguće manipulacije cenama nafte od strane Zapada.
Multipolarni svet pod znakom pitanja
Gubitak strateških pozicija na Bliskom istoku ima šire implikacije za koncept multipolarnog sveta. Oslabljen Iran, izolovana Rusija i potencijalno destabilizovan kineski Sinđang ugrožavaju ideju otpora zapadnoj hegemoniji.
Ovo bi moglo dovesti do urušavanja BRIKS-a i drugih mehanizama koji su omogućavali zemljama Globalnog juga da se odupru pritiscima Zapada.
Zapad koristi kombinaciju vojnog, ekonomskog i diplomatskog pritiska kako bi slomio otpor zemalja koje se protive njegovoj dominaciji. Cilj je prekinuti veze između Rusije i Kine, destabilizovati Evroaziju i uspostaviti apsolutnu kontrolu nad globalnim poretkom.
Kolaps Sirije, slabljenje Irana i izolacija Rusije samo su koraci u širem planu koji ima za cilj uspostavljanje zapadne hegemonije u 21. veku.
Napomena:
„Ovaj tekst je originalan autorski sadržaj sajta Webtribune.rs i oslanja se na izvorni tekst samo u pogledu osnovnih ideja i informacija koje su javno dostupne. Sadržaj je parafraziran i proširen dodatnim analizama kako bi se osigurao jedinstven pristup temi.“
Webtribune.rs
Najnovije i najvažnije vesti i analize na našem Telegramu – Prijavi se
