[adsenseyu2]
Prvi Evropljani koji su prodrli na teritoriju Amazona izveštavali su o gradovima, putevima i plodnom zemljištu koje se protezalo duž glavnih rečnih tokova.
„Postoji jedan grad koji se proteže na 15 milja bez ikakvog razmaka između kuća, što je izuzetan prizor“, zapisao je Gaspar de Karvahal, istoričar i saradnik konkvistadora Fransiska de Orelana 1542.godine. „Zemljište je plodno i podseća na ono u Španiji.“
Ovakve i slične priče su dugo odbacivane kao fantazija, i nikada se o ovakvim gradovima nije diskutovalo kao o činjenicama. Međutim, u svetlu novih otkrića, čini se da su istoričari bili sve vreme u pravu. Moderna vizija o tome kako pripitomiti divljinu kišnih šuma postaje san na javi.
Danas, više nego u proteklih 500 godina, ljudska aktivnost je ta koja dominira prostorima Amazona. Ljudska aktivnost dominira mnogo duže nego što se do sada verovalo, prema izveštajima Čarlsa Klementa sa Brazilskog Insituta za istraživanje Amazona, i njegovih kolega.
[adsenseyu4]
Dolazak Evropljana uslovio je povlačenje starosedelaca u manje pristupačne krajeve, kao i njihovo nestajanje usled bolesti i nadmoćnijeg neprijatelja koji je imao snažnije oružje. Zahvaljujući procesu kultivizacije ovih prostora ono što je ostalo od drevne civilizacije sada je moguće spoznati.
Antropološki sastav Amazonske prašume pre pojave Evropljana se konačno razotkriva. “Samo nekoliko divljih prostora je preostalo u 1492. godini”, tvrdi Klement. “Većina sadašnjih šuma Amazona, iako deluje sasvim prirodno, zapravo je plod kultivizacije.”
Kultivisanje područja Amazona
Dokaz ovakve radikalne tvrdnje čekao je neko vreme. Arheolozi su pronašli urbane centre koji su bili dom za više od 10 hiljada starosedelaca duž rečnih tokova, sa kultivisanim poljima i gajenjem glavnih poljoprivrednih kultura ovog podneblja kao što su brazilski lešnici, palme i voće. Otkrivene su aktivnosti na proširenju plodnih zemljišta krčenjem šuma, uključujući izgradnju gradova, kanala, grobalja i čitav sistem zaštite biljnih kultura od poplava i mraza.
U međuvremenu, stručnjaci iz oblasti agrikulture su otkrili da je šumska zemlja pomešana sa otpadom. Takva plodna zemlja naziva se mračna zemlja, ili terra preta, a zauzima površinu od 150 hiljada kvadratnih metara, od čega je većina danas poznata kao prostor kišnih šuma. Pre dolaska Evropljana, populaciju ovog regiona je činilo više od 50 miliona stanovnika.
[adsenseyu1]
Istraživači rade na otkrivanju prošlosti Amazona još pre 3 hiljade godina, a u timu su i geograf Vilijam Denevan sa Viskonsin-Medison univerziteta, i antropolog Majkl Hekenberger sa Univerziteta Floride. Ova dvojica istraživača su pioniri ideje da je Amazon veoma dugo modifikovan od strane ljudi.
Ne slažu se svi sa ovakvom tvrdnjom. Dolores Piperno sa univerziteta u Panami nedavno je vodila raspravu povodom nedavnih istraživanja zemljišta i delova zapadnog Amazona. Ona smatra da se kod ove teorije potkrala “mala vegetacijska nedorečenost.”
Klement i njegovi saradnici se slažu sa idejom “kultivizacije Amazona” koja je po njima u tesnoj vezi sa praznim šumama, što je poseban problem koji zaokuplja naučnike i medije sadašnjice.
Ideja o kultivisanom Amazonu se podudara sa najnovijim otkrićima kišnih šuma, uključujući u sebe i prostore Konga i jugoistočne Azije, čija konfiguracija takođe nagoveštava ljudsku aktivnost mnogo dužu nego što se ranije verovalo. Erl Elis sa univerziteta Merilenda, iz Baltimora, tvrdi da poslednja otkrića svedoče o antropocentričnosti sveta – eri dominacije čoveka na planeti – mnogo pre polovine 20 veka, kao što se do sada verovalo.
Webtribune.rs
[adsenseyu2]