Samo u Sovjetskom Savezu nacisti su bili odgovorni za smrt preko 15 miliona civila i ratnih zarobljenika, a velika većina njih se vezuje sa smišljenim politikama rasno motivisanog ubijanja i izgladnjivanjem do smrti.
Operacija Barbarosa bila je strateški neuspeh za Treći rajh. Nije uspeo da slomi organizovani sovjetski otpor za koji je nemačka vojska pre invazije procenila da će trajati samo 11 nedelja. Međutim, bila je to velika pobeda. Do decembra 1941. godine uništeno je onoliko sovjetskih divizija koliko su Sovjeti imali na početku rata. Većina njih uništena je u ogromnim okpoljavanjima u kojima su ubijeni milioni sovjetskih zarobljenika.
[adsenseyu1]
Do 1941. godine zarobljeno je do tri miliona, uključujući do 2,2 miliona pripadnika Crvene armije, 0,5 miliona mobilizovanih rezervista i stotine hiljada dobrovoljaca.
Velika većina njih bila je mrtva do proleća 1942., namerno ih ostavljajući da gladuju u „logorima ratnih zarobljenika“ Vermahta ali su u stvari od početka zamišljeni kao mesta u kojima zarobljeni ruski vojnici treba da umru. (Preživeli su uglavnom bili oslobođeni ukoliko su pripadali pravoj etničkoj manjini.)
Glavni nemački interes bio je da se „potroši“ što manje hrane na ove muškarce. Tek toliko da se sakrije kakvu sudbinu im planiraju sve dok se ne nađu iza bodljikave žice ili ne postanu previše slabi da bi se odupirali.
Smrt ruskih ratnih zarobljenika bila je politika i uspeh i što su Rusi brže umirali, manje su snage i hrane na njih trošili.
Do sredine 1942. godine 2,5 miliona je stradalo. Više ljudi je umrlo u logorima ratnih zarobljenika Vermahta krajem 1941. i početkom 1942. godine nego što je kasnije umrlo u SS-ovim logorima smrti u Operaciji Reinhard.
To je bio deo nemačkog posleratnog plana, gde će se 100 miliona ruralnog stanovništva – koje je takođe trebalo da bude istrebljeno i zamenjeno od strane nemačkih doseljenika – zasad tolerisati zbog potrebe proizvodnje hrane, ali 30 miliona gradskog stanovništva i milioni zarobljenih vojnika ostavljeni su da gladuju odmah u prvoj zimi da bi stvorili viškove hrane koji bi se mogli poslati na zapad.
Problem nacista je bio u tome što je, suprotno očekivanjima, Crvena armija još uvek bila u terenskim borbama, što je radnu snagu činilo izuzetno oskudnom. Situacija je postajala još gora kada je velika sovjetska zimska kontra-ofanziva primorala ono malo policijskih, SS i garnizonskih pukova, koje su Nemci rasporedili u stražnji deo, da se prebace napred kako bi popunili praznine na neuspešnom frontu.
Uprkos tome, čak i za vreme takve krize radne snage, Nemci su ipak pokušali da sprovedu blokadu gladi u okupiranim sovjetskim gradovima Minsku, Harkovu i Kijevu – tri najveća u njihovim rukama. Tokom zime 1941.-42. ljudima nije bilo dozvoljeno da odu van gradova, a hranu nije bilo moguće uneti unutar. Ali, budući da je bilo mnogo praznina u pokušajima opkoljavanja, oni su uglavnom propali – većina ljudi je preživela. U gradovima je međutim broj stanovnika drastično smanjen jer je stotine hiljada njih pobeglo u selo. (Slična naređenja izdata su i za Moskvu i Lenjingrad, ali Nemci nisu uspeli da ih opkole.)
Pokazalo se da su ovi programi ubijanja bili velika greška. Nacisti su pretpostavili da će hrana biti najoskudniji resurs, ali sa šest miliona muškaraca u oružanim snagama pokazalo se da je veća oskudica bila radna snaga. Milioni izgladnelih ratnih zarobljenika i hiljade gradskih radnika bili su ogromna, ideološki vođena greška.
Nemci su zatim započeli hapšenje sovjetskih civila koje je trebalo slati u Nemačku kao poljoprivredne i industrijske radnike, nakon što su sredinom 1942. sovjetski ratni zarobljenici bili bolje tretirani, kako bi ih iskoristili za rad. Umesto da ih ostave da umru u marševima smrti i u logorima na otvorenom u zapadnom Sovjetskom Savezu, premešteni su dalje na zapad kako bi radili kao radnici koncentracionih logora i u masovnim građevinskim radovima širom okupirane Evrope.
Većina od oko 2,5 miliona sovjetskih ratnih zarobljenika, zarobljenih nakon ove postepene promene politike, je preživela. Uprkos tome i dalje su se slabo hranili, nacisti su primenjivali smrtonosnu disciplinu, a rad je često bio opasan tako da je stotinu hiljada njih i dalje umiralo.
Oko milion zarobljenika je pušteno, obično u nemačku službu. I to je prihvaćeno tek kasno, a bilo je diktirano ratnom potrebom suprotno nacističkom ideološkom imperativu. U početku su komandanti vojske snažno pritisnuti potrebom za borbenim snagama prihvatali ratne zarobljenike, obično manjine, u svoje redove uprkos izričitoj naredbi da to ne čine. Nakon nekog vremena Hitler, kome je bilo apsurdno naoružati one koji su bili uništeni u posleratnom periodu, popustio i retroaktivno dozvolio praksu, pritom postavljajući stroge granice.
Tri do 3,3 miliona sovjetskih „ratnih zarobljenika“ od 5,3 do 5,7 miliona zarobljenih tokom rata od strane Nemaca je stradalo. Broj bi bio veći ali nacistički rasni ciljevi bili su ublaženi potrebom da se održe ratni napori.
Suprotno, 450.000 od tri miliona nemačkih ratnih zarobljenika umrlo je u sovjetskom zarobljeništvu. Jedna razlika je u tome što su nemački ratni zarobljenici zadržavani duže, neki i u 1950-ima. Druga činjenica je ta da je Sovjetski Savez, nakon što su Nemci nadvladali Ukrajinu, bio područje deficita hrane i četiri miliona njegovih slobodnih građana u neokupiranom SSSR-u i jedan milion zatvorenika gulaga umrlo je tokom rata od gladi i bolesti. Još 1-1,5 miliona sovjetskih građana umrlo je od gladi 1946-47. Ratna Nemačka nije poznavala takve krize sa hranom.
Da li su sprovođene surove mere u sovjetskom ophođenju prema ratnim zarobljenicima invazijske vojske? Da, jesu ali nikada nije bilo pokušaja planiranja njihove smrti. Suprotno tome, iako je prolazio kroz veliku krizu sa hranom, Sovjetski Savez je uspeo da prehrani znatno veći broj ratnih zarobljenika. Oni svakako nisu bili prioritetna populacija koja treba da se nahrani, ali ni sistem nije smatrao njihovu smrt poželjnim ciljem zaključuje analizu Marko Marjanović za checkpointasia.
© 2019 Webtribune.rs
UPOZORENJE: Zabranjeno nezakonito kopiranje ovog članka hrvatskom sajtu Dnevno.hr
