Nuklearna ravnoteža se menja, ali ne na bolje, Sjedinjene Države se suočavaju sa ozbiljnim dilemama.
Porast kineskih nuklearnih snaga, ujedinjen sa ruskim „egzotičnim“ novim nuklearnim sistemima, izaziva ozbiljnu zabrinutost u Sjedinjenim Državama iz dva odvojena, ali jako povezana razloga.
Ovaj porast moći postavlja nekoliko pitanja: Da li je struktura nuklearnih snaga koju Amerika planira da obnovi i modernizuje dovoljno adekvatna da odvrati ove pretnje?
Da li je novi sporazum o kontroli naoružanja START koji je Amerika samo produžila za još pet godina u opasnosti da postane irelevantan? Koja je nova pretnja sa kojom se Amerika suočava i da li je ozbiljna? Odgovor je: da, ozbiljno je.
- Prvo, nedavno otkriće tri velika polja za izgradnju silosa u Kini oslobodilo je „nuklearnu mačku iz džaka“, omogućavajući vrhunskim nuklearnim stručnjacima američke vlade da javno iznesu detalje kineske tajne aktivnosti.
- Drugo, prema rečima Bila Šnajdera, bivšeg šefa Odbora odbrambenih nauka, Kinezi bi mogli da otpočnu raspoređivanje ozbiljno proširenih nuklearnih snaga. Po njegovom mišljenju, moglo bi se rasporediti čak 250 novih kineskih raketa Dongfeng-41 sa po deset bojevih glava, što je daleko veća konstrukcija od pretpostavljenog udvostručavanja.
- Treće, jedan od bivših zapovednika nuklearnog arsenala smatra da Kinezi mogu, za dve do četiri godine, da rasporede još veći broj bojevih glava – više od 3.500 – u vreme kada američka nuklearna modernizacija počinje – 2028/29. sa planiranih 1.550 bojevih glava.
- Četvrto, potpredsednik združenog štaba američkih oružanih snaga general Džon Hajten tvrdio je da Sjedinjene Države ostaju u „sporoj“ strukturi akvizicija koja ne dozvoljava Sjedinjenim Državama da brže odgovore na nove pretnje po svoju bezbednost.
Dakle, dok grubi obrisi nove kineske nuklearne pretnje počinju da se pojavljuju, kineski planovi i širina njenih nuklearnih snaga jednostavno nisu u potpunosti poznati.
Pratite naše odabrane najbolje vesti na mreži “Telegram” na Android telefonima ili desktop računarima OVDE
Osim toga, te snage ne podležu nikakvoj inspekciji, ili verifikaciji koja bi mogla da proizađe iz sporazuma o kontroli naoružanja, ili kineskog ponuđača nuklearnih informacija.
Dakle, ovo dovodi do dileme. Pošto Sjedinjene Države nemaju jasnu definiciju budućih nuklearnih snaga raspoređenih protiv njih, kako onda planiraju nuklearne snage budućnosti i odgovarajući sporazum o kontroli naoružanja – ako ga ima? On svakako ostaje vezan za Rusiju, uzimajući u obzir ono što se otprilike zna o pretnji koju ona predstavlja, ali pretnje koje Kina predstavlja ostaju pod velom tajni.
Kao što je komandant američke strateške komande admiral Čarls Ručard objasnio, Kinezi ne traže samo ograničene, ili minimalne sile odvraćanja, već i one koje odražavaju Rusiju. Povrh toga, on napominje da Kina traži „prisilnu sposobnost“ da primora Sjedinjene Države da ne stanu u odbranu svojih saveznika u slučaju kineske agresije.
S druge strane, američke nuklearne snage ograničene su ugovorom na 1.550 službenih bojevih glava, iako službeni izveštaji američke vlade ukazuju na to da se nuklearne snage sa nešto manje bojevih glava održavaju svakodnevno. To je zbog činjenice da američki bombarderi nisu svakodnevno u pripravnosti niti imaju nuklearno naoružanje.
Tajanstveni slučaj Karlosa Dijasa – Priča i foto koje niko nije porekao
Američka vlada radi pregled nuklearnog položaja kao što je to radila svaka administracija od kraja sovjetskog carstva. Ali, kako nuklearna pretnja postaje sve veća, Sjedinjene Države su pritisnute nekim elementima u američkom društvu, posebno u zajednici za razoružanje, da smanje ulogu nuklearnog oružja u svojoj politici odvraćanja i smanje jednostrano raspoređeno nuklearno oružje u SAD-u.
To bi moglo dovesti do doktrine o „isključivoj upotrebi“. Nuklearno oružje služilo bi samo za odvraćanje od upotrebe nuklearnog oružja protiv Sjedinjenih Država i njihovih saveznika, a ne kao odgovor na veliki sajber, ili elektromagnetni impulsni napad. A to bi moglo značiti doktrinu „bez prve upotrebe“ – u kojoj Sjedinjene Države nikada ne bi prve pokrenule upotrebu nuklearnog oružja.
Takve promene strategije se guraju paralelno sa jednostranim smanjenjem raspoređivanja američkih nuklearnih snaga, možda neformalno, ali u dogovoru, ili paralelno sa Rusijom. Predloženo je brzo smanjenje za 150 ili 10 odsto, kao i značajnije, ali ipak unilateralno smanjenje na 1.000 bojevih glava. S druge strane, takođe je predložen formalni dodatni sporazum o smanjenju naoružanja sa bojevim glavama sa Rusijom. Kinezi bi imali mali podsticaj da pristanu na bilo koji bilateralni ili multilateralni sporazum koji bi ograničio njihove nuklearne snage.
Pojmovi o dvostrukom koloseku-kojima se nastoje smanjiti američke mogućnosti upotrebe nuklearnog oružja i nastoje smanjiti američke bojeve glave na najviše 1.000 bojevih glava-mogu naići na zid.
Rusija i Kina nisu pokazale interesovanje za oba ishoda. Kina je nedavno zapretila Japanu i Australiji nuklearnim napadima, iako su obe zemlje bez nuklearnog naoružanja i dugogodišnje potpisnice Ugovora o neširenju nuklearnog oružja.
Kina je možda na putu ka razvoju 2.500–3.500 nuklearnih bojevih glava iz nove zgrade silosa. Zemlja ima mali podsticaj da pregovara o sporazumu koji značajno ograničava njene nuklearne snage.
Predloženi novi sporazum sa Rusijom verovatno ne bi bio ništa bolji. Rusija je usvojila politiku koju su vrhunski američki vojni i civilni stručnjaci opisali kao strategiju „eskalacije do deeskalacije“ – koristeći ograničen broj nuklearnog oružja u konvencionalnom sukobu s ciljem da primora Sjedinjene Države da se povuku u krizi.
A što se tiče broja raspoređenih nuklearnih bojevih glava, dok novi sporazum START-produžen sada na pet godina-zvanično ograničava Rusiju na 1.550 bojevih glava, ne postoje ograničenja za rusko nestrateško, nuklearno oružje kratkog dometa. Osim toga, ne postoje ograničenja za određeni broj novih egzotičnih strateških sistema koje Rusija primenjuje.
Svi ovi događaji su takođe kritični za konvencionalno odvraćanje. Ključnu brigu američke vojske predstavlja način održavanja vatre između konvencionalnog i nuklearnog sukoba. Sjedinjene Države nikada nisu vodile konvencionalni sukob sa neprijateljem naoružanim nuklearnim oružjem.
Ali sada, Sjedinjene Države imaju dva nova konvencionalna protivnika, Rusiju i Kinu. Obe zemlje imaju nuklearno oružje. Stoga, iako održavanje konvencionalnog odvraćanja deluje samo ako druge zemlje ne koriste nuklearno oružje, održavanje te vatre može postati sve teže.
Koje nove politike bi mogle da slede SAD?
Predlaže se da Sjedinjene Države razviju sposobnosti konvencionalnog napada dugog dometa kako bi dostigle Rusiju i Kinu koje nastoje da prisilno upotrebe nuklearne snage.
Takvom tehnologijom se bave Sjedinjene Države, ali moramo shvatiti da i Rusija i Kina navode da su upravo te tehnologije koje su razvile Sjedinjene Države opravdanje za njihove proširene nuklearne napore.
Bolja i proširena američka protivraketna odbrana se takođe može primeniti, ali Kongres možda i dalje okleva da primeni američku protivraketnu odbranu protiv bilo čega osim ograničenih napada iz neposlušnih država poput Severne Koreje, ili Irana. Povrh svega, i Rusija i Kina navode ograničenu američku protivraketnu odbranu (četrdeset četiri do šezdeset šest presretača) kao okidač za sopstvene proširene nuklearne napore.
Iako se potrebe SAD-a za odvraćanje često postavljaju na osnovu dvostrane ravnoteže između Sjedinjenih Država i Rusije, kineske snage u nastajanju, koje bi mogle čak i da premaše granice novog Sporazuma START, prema kojima djeluju Sjedinjene Države i Rusija, svakako dovode u pitanje da li će planirane snage biti odgovarajuće za održavanje odvraćanja.
U proteklih trideset godina, Sjedinjene Države su delovale pod okolnostima da su američko-ruske snage značajno opale po raznim nuklearnim ugovorima. Zapravo, raspoređene nuklearne snage koje potpadaju pod ugovore pale su za 90 odsto od kraja Hladnog rata, koji se dogodio 1991.
Može li Amerika računati na kontinuiranu paradigmu?
Uvreženo mišljenje je da se Rusija i Kina neće boriti protiv Sjedinjenih Država i kooperativno im pretiti nuklearnom silom.
Međutim, kako je objasnio stručnjak Stiven Blank, Rusija i Kina sve više rade zajedno na vojnim pitanjima. Čak izvode zajedničke vojne vežbe.
Čak su i neki stručnjaci za razoružanje priznali da bi, ako se na primer pojavi sukob na Pacifiku oko Tajvana, u koji su umešane Sjedinjene Države i Kina, Rusija mogla da ima ključnu ulogu.
Na mreži “Telegram” možete pratiti naše odabrane najbolje vesti i one koje ne objavljujemo na drugim mrežama. “Telegram morate instalirati na mobilnim telefonima ili desktop računarima a zatim nas pratiti klikom na opciju “JOIN” na dnu ekrana. Tamo možete otići ako kliknete OVDE
Peter Huessy (The National Interest)
Webtribune.rs
