Nihonij (Nh) je jedan od najnovijih i najređih elemenata periodnog sistema, prvi put sintetisan 2004. godine u Japanu. Ovaj element, sa atomskim brojem 113, pripada grupi transuranijskih elemenata i izaziva ogromno interesovanje u naučnoj zajednici zbog svoje složenosti i fascinantnih karakteristika.
Međutim, njegova proizvodnja je neverovatno skupa i tehnički zahtevna, što ga čini najskupljim hemijskim elementom na planeti.
Najnovije i najvažnije vesti i analize na našem Telegramu – Prijavi se
Naučnik Maksim Bilovicki ističe da bi samo jedan gram nihonija koštao više nego cela planeta Zemlja, a izrada ovog elementa uključuje procese koji prevazilaze granice ljudske mašte.
Nihonij se ne pojavljuje prirodno na našoj planeti i može se dobiti isključivo veštačkim putem, uz pomoć najsavremenijih tehnologija i ubrzivača čestica.
Proces počinje od kalcijuma-48, izotopa kalcijuma koji je sam po sebi izuzetno redak i ne može se naći u prirodi. Da bi se dobio kalcijum-48, koristi se kalcijum karbonat, iz kojeg se hemijskim putem izdvajaju potrebni atomi, a zatim se od njega pravi metalni kalcijum-48.
Ovaj izotop se ubrzava u ubrzivaču čestica na brzine koje dostižu desetinu brzine svetlosti.
Ubrzane čestice kalcijuma-48 sudaraju se sa folijom od americijuma, što rezultira stvaranjem moskovijuma (element 115). Međutim, čak i tada, stvaranje nihonija zavisi od retkog fenomena – alfa raspada moskovijuma, u kojem postoji šansa od samo 10^-28 da se proizvede jedan atom nihonija.
Ova verovatnoća je toliko mala da bi za dobijanje čak i najmanje količine nihonija bile potrebne godine rada i ulaganje nezamislivih resursa.
Bilovicki procenjuje da bi trošak za proizvodnju jednog grama nihonija iznosio oko 157 sekstiliona dolara (157×10^36 dolara). Ova cifra daleko prevazilazi ukupnu ekonomsku vrednost svih resursa na Zemlji, što ga čini ne samo najskupljim elementom, već i simbolom tehnoloških dostignuća i granica koje nauka može dostići.
Nihonij je ekstremno težak i nestabilan element. Njegov period poluraspada je izuzetno kratak – samo nekoliko milisekundi, što otežava proučavanje njegovih svojstava.
Uprkos tome, istraživanja nihonija imaju ogroman značaj za nauku, jer otkrivaju nove aspekte strukture atoma i ponašanja elemenata u ekstremnim uslovima. On pripada grupi superteških elemenata, koji su smešteni na kraju periodnog sistema.
Naziv „nihonij“ izveden je iz japanske reči za Japan – „Nihon“, što je priznanje japanskim naučnicima koji su prvi sintetisali ovaj element u laboratoriji RIKEN.
Otkriće nihonija otvorilo je vrata daljim istraživanjima u oblasti transuranijskih elemenata i pomoglo naučnicima da bolje razumeju granice periodnog sistema.
Prva uspešna sinteza nihonija ostvarena je sudaranjem nukleusa cinka (Zn) i bizmuta (Bi) u ubrzivaču čestica. Proces je trajao godinama i zahtevao je naprednu tehnologiju za manipulaciju atomima na subatomskom nivou.
Otkriće nihonija potvrđeno je međunarodnim naučnim konsenzusom, a 2016. godine element je zvanično dodat u periodni sistem.
Osim nihonija, u istraživanjima superteških elemenata ključnu ulogu igraju i drugi veštački elementi, kao što su moskovijum (115), tenesin (117) i oganeson (118).
Zajedno, ovi elementi pomažu u razumevanju granica stabilnosti nukleusa i potencijalno otvaraju put ka otkriću „ostrva stabilnosti“ – teorijskog područja periodnog sistema gde bi superteški elementi mogli imati duže periode poluraspada.
Nihonij trenutno nema praktičnu primenu zbog svoje ekstremne nestabilnosti i visoke cene. Međutim, njegovo otkriće ima značajnu ulogu u fundamentalnoj nauci. Razumevanje nihonija i sličnih elemenata može doprineti razvoju novih tehnologija, materijala i metoda za istraživanje nuklearne fizike i hemije.
Pored toga, istraživanja superteških elemenata mogu unaprediti razumevanje procesa koji se dešavaju u svemiru, poput nuklearnih reakcija u supernovama i stvaranja elemenata u ekstremnim uslovima. Nihonij, kao proizvod vrhunske tehnologije, simbolizuje mogućnosti koje nauka može pružiti u budućnosti.
Nihonij je jedan od najfascinantnijih elemenata ikada otkrivenih, ne samo zbog svoje složenosti i ekstremne cene, već i zbog simbolike koju nosi u svetu nauke.
Njegova proizvodnja je primer ljudske inovativnosti i tehničkih dostignuća, dok njegovo proučavanje otvara nova poglavlja u razumevanju univerzuma.
Iako trenutno nema praktičnu primenu, nihonij ostaje ključni deo naučne istorije i putokaz ka budućnosti, gde će ovakva istraživanja možda dovesti do revolucije u tehnologiji i razvoju materijala.
Webtribune.rs
Najnovije i najvažnije vesti i analize na našem Telegramu – Prijavi se
